De afgelopen weken heb ik in gedachten regelmatig in Vlaardingen vertoefd. Om precies te zijn op en rond het schoolplein van wat vroeger de Talmaschool heette.

De naam blijkt al een paar decennia geleden veranderd te zijn in de Schakel, maar het gebouw zelf staat er nog. Ik heb daar mijn lagere schooltijd doorgebracht, een periode waar ik met heel veel plezier op terugkijk. En ik niet alleen, want er staat ons binnenkort een reünie te wachten, georganiseerd door een paar enthousiaste oud-leerlingen van ‘Talmaschool 6e klas van 1968’. De reünie is op een dag die in mijn auteursreis valt, dus als alles volgens plan verloopt, ga ik over een paar maandjes mijn vroegere klasgenoten terugzien. Er is zelfs een speciale Facebook-pagina aangemaakt, waarop we de speurtocht naar nog niet achterhaalde leerlingen ‘live’ kunnen volgen. En met de al wel achterhaalde klasgenoten worden onderling al driftig herinneringen en foto’s uitgewisseld.

Wat is het lastig om jezelf te herkennen op zo’n oude foto! Ik heb al een paar keer aan anderen moeten vragen of ik dat was, dat meisje daar. Gelukkig ben ik niet de enige die moeite heeft om zichzelf uit die grote groep kinderen te halen, anders zou ik me toch echt zorgen gaan maken. Wat namelijk opvalt bij het herinneringen ophalen, is dat het geheugen je soms flink parten kan spelen. Zo was ik er zelf honderd procent zeker van dat ik in de derde klas bij ene juffrouw Smit in de klas heb gezeten. Niet dus! Ik ben er inmiddels achter dat ik juf Smit alleen maar heb meegemaakt tijdens het schoolkamp in Amerongen. Blijkbaar heeft ze daar zoveel indruk op me gemaakt, dat ik mezelf meteen bij haar in de klas heb geprojecteerd.

Scherper zijn gelukkig de herinneringen aan ‘onze’ geliefde meester De Vlieger, die zowel in het vijfde als in het zesde leerjaar onze onderwijzer was. We hebben veel met hem meegemaakt, en niet alleen in de klas. We waren met zijn allen aanwezig bij zijn huwelijk en mochten een jaar later ook aan het kraambed van zijn vrouw naar zijn pasgeboren zoon komen kijken. Gebeurtenissen die beslist een hechte band smeden tussen leerlingen en hun onderwijzer! Bij de recente foto van meester De Vlieger bleven reacties eerst even uit, want de meester uit onze herinnering had zwart haar en een ringbaardje. Die bleken inmiddels vervangen te zijn door heel wat minder haar, dat ook geen donkere kleur meer had. ‘Hetzelfde gezicht, alleen een andere omlijsting’, schreef iemand, en zo was het maar net. Want die ogen, die je vroeger zo doordringend maar met altijd een vriendelijke twinkeling erin konden aankijken, die waren bij nog een keer kijken absoluut helemaal van onze eigen meester.

En dan is er nog ‘meneer’ Edelschaap, destijds het hoofd van de school. Zijn wijze en voor die tijd zeker ook onconventionele lessen hebben een stevig fundament gelegd voor mijn latere leven, iets waar ik hem nog altijd heel dankbaar voor ben. Ik herinner me nog dat wij als extra vak in de bovenbouw Engels kregen, in plaats van het bij andere lagere scholen destijds geijkte Frans. Dat was heel modern, en heel verstandig, want Engels bleek al snel de taal van de toekomst te zijn. Stom woordjes stampen was er ook niet bij; we mochten met elkaar in groepjes toneelstukjes verzinnen – in het Engels – waarin we dan bepaalde woorden verwerkt hadden en scènes uit het dagelijks leven naspeelden. Engels in de praktijk dus.

Als ik naar de verhalen luister en de herinneringen aan vroeger tijden naar boven laat komen, dan is er toch wel heel veel veranderd in vijftig jaar. Wij leerlingen uiteraard ook, dat valt niet te ontkennen. We zijn van een groep zesjarige kindertjes op wazige zwart-wit klassenfoto’s naar iets scherpere kleurenfoto’s van bijna-brugklassers gegaan, en sturen nu als volwassenen met onze iPads en smartphones ingescande foto’s naar de Facebook-pagina om elkaar te helpen herinneren hoe ons lagere schoolleven eruitzag. En weet u wat ik zo mooi vind? Ik herken in de nieuwe foto’s die ik onder ogen krijg na de eerste ‘hè?’ al heel snel de oude klasgenoten van toen. Kijken naar die foto’s is namelijk precies zoals wanneer ik in onze Griekse badkamer onverwacht in de spiegel kijk: in eerste instantie zie ik dan een mij onbekend gezicht met rimpels en afgezakte oogleden en hangkinnen, maar hoe langer ik kijk, hoe jonger dat gezicht wordt, tot ik mezelf al snel weer heel vertrouwd in ‘zwart-wit’ zie.

Tenminste… ik denk wel dat ik dat ben, dat meisje dat daar in de spiegel naar mij terugkijkt. Want echt zeker weten doe ik dat na al die geheugenmiskleunen van de laatste tijd natuurlijk niet 😉

♥♥♥♥♥

De column ‘Kijken in zwart-wit’ is ook geplaatst in de serie Vlaardingers-in-den-Vreemde in de online krant Vlaardingen24